Valt het te rijmen dat terwijl klimaatexperten duiding geven bij de overstromingen die ons land (België) teisterden er zoveel middelen worden ingezet om een spelletje “om ter ’t verst” te spelen?
Ik hoorde vandaag in het radioprogramma ‘de Ochtend’ astrofysicus en ruimtevaartspecialist Nancy Vermeulen (1) vertellen dat 2021 het jaar van de ruimtetoerisme is. Ruimtetoerisme is slechts een klein onderdeel van de commerciële ruimtevaart die het mogelijk maakt dat wetenschappelijke instituten en bedrijven de ruimte verder verkennen. De afgelopen 60 jaar is het dankzij de evolutie in de ruimtevaart dat natuurrampen, ontbossing en klimaatverandering in kaart konden worden gebracht.
Grenzen zullen verder worden verzet in de ruimte, er vallen nu eenmaal vele grondstoffen te rapen die schaars zijn geworden op aarde. Ook voorspelt Nancy Vermeulen dat cargotransport en ruimtereizen verder zullen ontwikkelen de komende 10 jaar: zo is het te verwachten dat vrachtvervoer van het ene naar het andere continent via de ruimte een beter (duurzamer) alternatief wordt dan lange afstandsvluchten. De komende jaren zullen juristen en verzekeraars dus hun handel vol hebben met het uitwerken van internationale verdragen en het onder controle houden van ruimteafval.
Maar dus, terug naar de aarde, waar we vandaag een dag van nationale rouw beleefden voor de slachtoffers van de overstromingen. Nadat de grondwaterstanden in Vlaanderen lang historisch laag hebben gestaan, konden we deze keer het regenwater opnieuw niet slikken. De wetenschapers noemen het een wake-up call voor klimaatverandering.
In een aflevering van maart 2021 boog Pano (2) zich over de vraag waarom Vlaanderen uitdroogt. De oorzaak ligt bij het regenwater dat niet meer kan infiltreren in de bodem omwille van de vele verhardingen in Vlaanderen (16% aldus hydroloog Patrick Willems). Dit maakt dat terwijl de grondwaterstand in Vlaanderen een stuk lager staat dan die in Spanje (3) en wij tot de Europese landen behoren die het meest kunnen getroffen worden door extreme droogte, wij tegelijk ook geen grote volumes neerslag kunnen verwerken omdat ze onmiddellijk worden afgevoerd. Mogen we concluderen dat het beleid in Vlaanderen onvoldoende voorbereid is? En zullen onze huizen binnenkort nog wel verzekerbaar zijn nu zowel de gevolgen van de droogte in de ondergrond steeds vaker zichtbaar worden (scheuren en barsten in de huizen, waarvan sommige woningen op instorten) als de problematiek van de extreme regenval waaraan we ons vaker mogen verwachten? Het is het oprukkend probleem en het kunnen snel duizenden gevallen per jaar worden.
En kunnen we zelf iets doen? Uiteraard kunnen we in ons eentje het water van stroomopwaarts niet opvangen, maar is er geen kans die we kunnen aangrijpen, een soort solidariteitsbetuiging naar de slachtoffers toe die ons tegelijk mee laat werken aan de oplossing?
Het is alweer bijna 20 jaar geleden toen ik mijn thesis schreef over integraal waterbeleid. Op wijk- en gemeentelijk niveau werd er toen o.a. rond wadi’s, hergebruik van regenwater en het doorsnijden van de regenwaterpijpen gewerkt om te vermijden dat water onmiddellijk via opritten, stoepen en daken via de riolering wordt afgevoerd. Het doel was om zoveel mogelijk water ter plaatse te houden en te infiltreren om enerzijds de grondwaterstand op peil te houden en anderzijds voldoende water te kunnen verwerken zodat er stroomafwaarts geen probleem ontstaat. Het is slechts een ideetje, maar zou het niet mooi zijn om als teken van solidariteit en als aanklacht tegen het beleid gezamenlijk onze regenwaterafvoer door te snijden en te laten insijpelen in de (voor)tuin of wadi? Ik zie het zo voor mij: heel Vlaanderen rond met al die glinsterende regenwaterpijpen in de voortuinen als uiting van solidariteit, als vraag voor een aangepast beleid en als symbool dat we zelf de eerste stap hebben gezet!
.