Het is alweer meer dan 10 jaar geleden sinds we onze matras kochten en deze matras heeft ondertussen écht wel zijn tijd gehad en is dus rijp voor het recyclagepark.

Wat jammer nou dat wij dit jaar verantwoordelijk zullen zijn voor 1 van de 35 miljoen matrassen die jaarlijks worden afgedankt en weggegooid in Europa (1). En hoewel we ons daar inderdaad een schuldig over voelen, kunnen we dit in de toekomst wel vermijden met een duurzame matraskeuze. Hoe brengen wij een goede nachtrust in evenwicht met de voortdurende ontginning van nieuwe grondstoffen voor onze nieuwe matras? Er moet toch een andere manier zijn? Die is er inderdaad: het heet circulariteit. Lees verder om meer te weten…

Een matras waarvan alle materialen keer op keer kunnen worden hergebruikt voor een nieuwe matras, bestaat dat? Een matras die de kringloop sluit en waarbij er geen sprake is van afval. Een matras zonder schuim en zonder lijm, met gerecycleerde en hernieuwbare materialen. Een matras dus die reeds van op de ontwerptafel werd uitgedacht om demonteerbaar te zijn zodat alle onderdelen ook effectief worden hergebruikt. Een circulaire matras dus. En dus gingen wij op onderzoek.

Tijd om onze vriend Google in te schakelen: aanvankelijk leverde onze zoekopdracht naar ‘circulair’ enkel rondvormige matrassen op. Vervolgens pasten de algoritmen van de zoekopdrachten zich aan en bij elk bezoek op facebook werden we om de oren geslagen met matrassen en vonden we allerhande: aanpasbare matrassen, gezonde matrassen, matrassen zonder schadelijke stoffen als polyurethaan en synthetische latex, recycleerbare matrassen, retour en recyclage services, etc…

Maar, met de ‘Reuse, Reduce en Recycle-mantra’ gingen we er deze keer niet komen. Recyclage is slechts de laatste optie, en eerlijk, met wat goede wil is alles wel ‘recycleerbaar’, al dan niet onder een vorm van upcycling of downcycling. Elke fabrikant kan claimen dat zijn producten ‘recycleerbaar’ zijn, maar worden ze ook effectief gerecycleerd? Vaak laat de complexe en verlijmde samenstelling van matrassen niet eens toe om effectief te worden gedemonteerd en gerecycleerd. En zelfs nadat recyclage de levensduur van de materialen verlengt, belanden ze alsnog op het vuilstort of in de verbrandingsoven…

Van IKEA kwamen we te weten dat ze ernaar streven om tegen 2030 100% circulair te zijn. Binnen deze ambitie zullen zij enkel nog producten ontwerpen uit hernieuwbare of gerecyclede materialen. Ook heeft IKEA een matras retour- en recycleservice die ze de volgende jaren verder uitbreidt. Maar vandaag vond ik er alleszins niet echt een circulair ontworpen matras. 

Vervolgens kwamen we bij deze matras uit: de ‘Evolve’ van Auping (2), de eerste volledig circulaire matras ter wereld, bekroond met de Red Dot Design Award 2020 (3). Auping heeft als ambitie om circulariteit als uitgangspunt te nemen voor al hun producten en processen. Zo worden hun producten herontworpen met moderne en hoogwaardige materialen en organiseren zij bovendien een take back-systeem voor gebruikte matrassen. Met deze retourstromen worden alle bruikbare onderdelen van matrassen hergebruikt in nieuwe matrassen. Een gesloten kringloop dus. De matrassen worden met de hand gemaakt in Deventer, Nederland. Auping kreeg ook het B Corp Certificaat toegekend, voor bedrijven die met hun producten of diensten een significante bijdrage leveren aan een betere wereld op het vlak van sociale en ecologische prestaties, maatschappelijke verantwoordelijkheid en transparantie. 

We vonden ook een tweede circulaire matras bij Revor Bedding (4), eveneens ontworpen voor hergebruik, zodat materialen nooit meer verloren gaan. Ook deze matras is opgebouwd uit slechts 2 eindeloos herbruikbare materialen: gerecycleerde petflessen en staal. Het ontkoppelbaar hechtsysteem laat toe dat de afzonderlijke onderdelen van een matras te scheiden en te hergebruiken zonder waardeverlies. Hiermee worden de afgedankte matrassen effectieve nieuwe grondstoffen in plaats van afvalstromen.

Beide matrassen werden ontwikkeld in samenwerking met DSM-Niaga (5) en elk matras beschikt over een scanbaar Niaga® label dat toegang geeft tot een productpaspoort (4). Dit label geeft je – met een simpele scan van je smartphone – een inzicht in de circulaire keten en in de lifecycle van het product: waar komen de gebruikte materialen vandaan en informatie over hoe te retourneren.

Samengevat:

• Ontworpen “with the end in mind”: check
• Demonteerbaar (geen verlijming en schuim): check 
• Afval wordt een grondstof voor iets nieuws: check
• Productpaspoort: check
• Take-back en verwerking oude matrassen: check 
• Kringloop gesloten (materialen eindigen niet op het stort): check

.

Wij bestelden vandaag onze nieuwe matras, eentje die niet meer aansluit bij het verouderde lineaire economische model van take-make-use-lose, maar die er in is geslaagd om de kringloop te sluiten. Uiteindelijk bestelden we bij Auping ook een aluminium bedframe wat volledig demonteerbaar en herbruikbaar is en gemaakt van 40% gerecycleerd aluminium. Het duurzame ‘Essential’ bed zou ook het eerste volledig recycleerbare bed ter wereld zijn met Cradle to Cradle (C2C) Brons certificaat (7). 

En nu, in afwachting van de levering gaan wij alvast op zoek naar verantwoord beddengoed ?