De cijfers

Fast fashion is een van de ergste overtreders van het consumentisme en heeft consumenten geleerd kleding als wegwerpartikelen te beschouwen. Maar wist u dat elke seconde het equivalent van 1 vuilniswagen aan textiel wordt gestort of verbrand en dat minder dan 1% van het textielafval wordt gerecycled tot nieuwe textielvezels (1).

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) heeft berekend dat er ongeveer 8.500 liter water nodig is om één jeansbroek te maken. Bovendien gaat het verven en afwerken gepaard met de lozing van gevaarlijke chemicaliën (zoals cadmium, kwik en lood) in zoetwater (1), met schadelijke gevolgen voor lokale ecosystemen en gemeenschappen (2). Dit maakt de wereldwijde textielindustrie tot een van de meest vervuilende sectoren ter wereld.

We hebben ook ontdekt dat 60% van de wereldwijde productie van PET (polyethyleentereftalaat uit aardolie) wordt gebruikt om vezels voor textiel te maken: dat zijn 70 miljoen vaten olie enkel voor de productie van het zuivere polyester specifiek bestemd om er vezels van te maken, en dus NIET om flessen te maken (3). En van de 30% PET waarvan flessen worden gemaakt, wordt slechts een miniem deel gerecycleerd tot vezels. Ons geweten sussen met de idee dat onze afgedankte plastic flessen na recycling nuttig zullen worden gebruikt als grondstof voor nieuwe kleding houdt met deze inzichten geen steek meer. We weten dat dit moeilijk te verteren is, maar lees verder. 

Het idee om gerecycleerde flessen te gebruiken en er vezels van te maken spreekt tot de verbeelding en textiel wordt al als ‘duurzaam’ beschouwd wanneer de grondstof is gemengd met gerecycleerde of duurzame vezels. Echter, textiel van gemengde grondstoffen is niet meer recycleerbaar. Maar er zijn nog redenen waarom het gebruik van gerecycleerd polyester geen goede keuze is. Zo werd in Australië een jeansbroek onderworpen aan een rigoureuze cyclus van compostering. Na een jaar was de spijkerbroek echter nog steeds niet afgebroken, omdat hij grotendeels van elastaan was gemaakt (zie foto). De meeste moderne spijkerbroeken bevatten inderdaad grote hoeveelheden (gerecycled) plastic. Na gebruik zijn de verwijderingsopties voor onze kleren:

• verbranden, waarbij giftige dampen vrijkomen in de atmosfeer,
• of ze blijven in ons milieu en in onze oceanen achter als micro-plastic deeltjes, mogelijk voor altijd.

Van een recycling naar een circulaire economie

Recyclage is zonder twijfel nobel, en speelt zeker een rol, maar het is niet genoeg. Recyclage alleen zal onze problemen niet oplossen. Om op de lange termijn binnen de planetaire grenzen te kunnen handelen, is het nodig om van een recycling economie naar een circulaire economie te gaan.

Een eerste aspect om duurzaamheid in de mode te verbeteren is dan ook om ervoor te zorgen dat afval en vervuiling in de eerste plaats niet worden gecreëerd. Aangezien afval en vervuiling het gevolg zijn van beslissingen die tijdens het ontwerpproces worden genomen, moeten beslissingen in de ontwerpfase opnieuw worden bekeken. Dit zorgt voor herbruikbaarheid en recycleerbaarheid. Merken die deze problemen aanpakken, maken vandaag al gebruik van nieuwe technologieën die de koolstofuitstoot en waterverontreiniging verminderen en passen geschikte technologie toe zoals hergebruik van textielresten en terugnamesystemen (take-back systems). Het uiteindelijk doel is om de kringloop te sluiten door materialen volledig te gaan hergebruik (d.w.z.: niets gaat verloren). 

Het tweede aspect heeft te maken met het terugdringen van het consumentisme. Volgens de Verenigde Naties is consumptie vandaag een vele grotere milieu-uitdaging dan bevolkingstoename.  Mochten we onze kleren twee keer zo lang gebruiken, dan zou de milieuvervuiling door de mode-industrie met bijna de helft afnemen (5).

Koop minder maar koop beter

Daarom zou je bij het uitkiezen van je outfit kunnen letten op het volgende:

1. Draag zorg voor de kleding die je al hebt (minder wasbeurten, ochtendspray, reparatie, …) en weiger iets aan je garderobe toe te voegen totdat je echt iets moet vervangen. 
2. Vermijd waar mogelijk het kopen van nieuwe kleding en ga op zoek naar ‘pre-loved’ items. Platformen zoals Vinted kunnen een goede plek zijn om te beginnen, én je kan er ook een tweede leven geven aan je eigen kleding.
3. Check de milieu-impact van je gebruikelijke merken via de link Good on You
4. Koop bij merken die ethische en duurzame normen hanteren en duidelijke verbintenissen aangaan. Merken zoals Armed Angels, Kings of Indigo, Brava, Patagonia, Stella McCartney, Thought, ReWear, … gebruiken organische, gerecycleerde, natuurlijke, veganistische en zuivere stoffen en ongeverfd denim. Ze communiceren over hun koolstof- en watervoetafdruk.
5. Zoek naar niet-samengestelde stoffen: Kledij van 100% hennep, linnen, biologisch katoen, peace silk of lyocell (tensel) en vermijd synthetische materialen afgeleid uit plastic, zoals elastaan, spandex en polyethyleen, want dit de vermindert recycleerbaarheid (inderdaad, geen stretchy jeans meer vanaf nu).
6. Vegan schoenen zijn nu al redelijk beschikbaar, deze worden gemaakt van afvalstromen zoals maïs uit de voedingsindustrie, katoen, ananasleer, gerecycleerde kurk, … (VEJA, All My Eco, Reebok, Nike, Star Master, …).
7. Momenteel bieden MUD jeans (life cycle analysis) en HNST jeans (life cycle analysis) de eerste circulaire jeans, gemaakt van gerecycleerd denim, 100% recycleerbaar, waterbesparend en zonder giftige chemicaliën, geen plastic vezels of coating, geen onnodige labels, losschroefbare en herbruikbare knopen die voor alle jeansmodellen worden gebruikt, lederen patch vervangen door een niet-toxische geprinte versie, geen onethische arbeid. HNST werkt ook op basis van pre-orders om overproductie te voorkomen.
8. Verder kunnen we ons afvragen of we onze kledij ook echt moeten ‘bezitten’. Bij MUD jeans bijvoorbeeld leasen wij onze eerste circulaire jeans. In deze formule dragen klanten een nieuwe jeans, zonder zich daarbij zorgen te hoeven maken om het milieu. Bovendien legt de formule de verantwoordelijkheid over het einde van de levensduur van hun product bij MUD als merk. Zowel leasers als kopers krijgen korting als ze hun oude jeans inleveren. Ik mag zelf mijn kortingscode met jullie delen (20% korting met w3uauw8ubw5ok; kopen of leasen). Verder zijn er nog platforms als Hulaaloop (NL) of The Little Loop waar je de kleerkast van je kinderen kan huren en waarbij je uitgegroeide kleding inlevert voor nieuwe merken.
9. Ten slotte is er de Environmental Profit and Loss-app waarmee consumenten onmiddellijk de typische impact van artikelen in hun garderobe kunnen berekenen: https://apps.apple.com/us/app/my-ep-l/id1137133841

En verder? Het is te verwachten dat kleding in de toekomst “paspoorten” of “ID’s” zal krijgen, waarmee artikelen gedurende hun hele levenscyclus kunnen worden gevolgd (6). Deze digitale ID-technologie zal transparantie bieden aan de klant: modeadvies, was- en herstelinstructies, recyclage- of terugname-instructies, details van verfprocessen, koolstofvoetafdruk…

Zoals je ziet, de mode-industrie past zich stilaan aan. Als consumenten hebben wij de macht om veranderingen teweeg te brengen!